سواد اطلاعاتی چیست؟

                                          سواد اطلاعاتی چیست؟

اصطلاح سواد اطلاعاتی بعضی اوقات ترجیحا به عنوان اطلاعات مناسب و بطور عموم به عنوان توانایی دسترسی ، ارزیابی ، سازماندهی واستفاده از اطلاعات در یک تنوع از منابع تعریف شده است برای اینکه کسی دارای سواد اطلاعاتی گردد باید چگونگی وضوح یک موضوع یا ناحیه ای از دستورالعملهای مورد نیاز را بشناسد. انتخاب اصطلاحات مناسبی را برای روشنی مفهوم یا موضوع  مطابق دستورالعمل یک خط مشی جستجو انتخاب کند که منابع مختلف اطلاعاتی و روشهای متنوعی که اطلاعات را سازماندهی می نماید فرموله کند.

داده های جمع شده را برای ارزیابی ، تناسب ، کیفیت و مفید بودن تحلیل نماید و بطور صحیح اطلاعات را به طرف دانش سوق دهد(انجمن کتابداری امریکا1989)این شامل یک فهم عمیق از چطور و کجا اطلاعات را پیدا کردن می شود. توانایی قضاوت دراطلاعات هدفدار و محتاطانه می باشد ، چطور بهترین اطلاعات می تواند به نشان دادن مشکل یا انتشار آن در یک دست کمک نماید.

سواد اطلاعاتی همانند سواد کامپیوتری که نیازمند شناخت فناورانه است واینکه چطور نرم افزار و سخت افزاری را بسازیم نیست یا سواد کتابخانه که نیازمند توانایی استفاده از مجموعه کتابخانه و خدماتش می باشد نیست. همچنین یک ارتباط قوی متعلق به همه این مفاهیم وجود دارد. هر کدام از این سوادها چندین سطح از تفکر را بصورت حیاتی نیاز دارند. اما در مقایسه با سواد کامپیوتری سواد اطلاعاتی صرفا به آنسوی دسترسی داشتن به دانش چطور استفاده نمودن از فناوری می رود زیرا فناوری تنها کیفیت آموزش تجربی را تضمین نمی نماید. ودر مقایسه  با سواد کتابخانه ای ، سواد اطلاعاتی بیشتر از جستجو در یک فهرست پیوسته یا مواد مرجع دیگرمی باشد زیرا سواد اطلاعاتی یک تکنیک نیست بلکه یک هدف برای آموزشگران می باشد.(گیلتن1994)سواد اطلاعاتی به یک آگاهی از روشی که سیستم های اطلاعاتی کاربردی و ارتباط دینامیک بین یک نیاز اطلاعاتی ویژه و منابع و کانالهای مورد نیاز به منظور رضایت آن نیاز مورد نیاز است.

چرا باید سواد اطلاعاتی را مورد بحث قرار دهیم؟

نیاز به ارزیابی مقبولیت اطلاعات چیز جدیدی نیست اما اخیرا اغلب آموزشگران منتظرند تا بدقت چندین مجموعه از مواد مرجع انتخابی در کتابخانه های دانشگاهی و عمومی را که شاخه محدودی از متون وسیع مورد توافق را در کلاس درس یا در کتاخانه شخصی مورد بحث قرار دهند. بهرحال اززمانی که هر کسی می تواند یک صفحه وب بسازد، برای مثال شما چطور می توانید بگویید اطلاعات مورد اطمینان است یا نه؟یک نکته حیاتی در باره استفاده از اینترنت این است که اطلاعات پستی خصوصی نیازمند گذر از قید و بندهای ویراستاری رسمی یازیر گذر هر نوع از چک حقایق نیست. بی میلی در جستجوی اطلاعات از منابع قابل اطمینان ودرست از قبیل کتابهای خوب نمایه شده یا اطلاعات وسوسه انگیز نتایج کامپیوتری اما کیفیت پایین حاصل می شود نه تنها ما باید آموزشگران با بصیرتی باشیم بلکه علاوه بر آن ما باید بطور مداوم آموزش ببینیم. اگر چه در این جهان تغییراتی بصورت افزایشی صورت گرفته است بنابراین نیاز به یادگیری احساس می شود. تغییرات هولناکی هم در میزان وهم در تنوع منابع اطلاعاتی دیده می شود ، تغییرات وسیعی در فناوری ایجاد شده که  روی زندگیمان از بانکداری گرفته تا مراقبت پزشکی و هرچیز دیگری تاثیر می گذارد. ما نیاز داریم برای دانستن بیشتر و یادگیری بیشتر در جهان اطرافمان تغییر را بپذیریم. طبق یافته های بریویچ و جانز در سال 1993 سواد خواندن بصورت رسمی ، نوشتن و دلایل حسابگرانه برای یادگیری در طول دوران زندگی سودمند می باشند. کمیت افزایش اطلاعات از همه منابع و فشار به منظور ابقا در یک حالت استمرار از مفاهیم یادگیری مداوم که ما باید دراستفاده از اطلاعات مهارت داشته باشیم. نیاز به شروع واستفاده از اطلاعات در تمامی حالتهای زندگی احساس و فراهم آوری سواد اطلاعاتی مناسب باید با فراهم آوری سوادهای دیگربا هم آمیخته شوند(دارچ و دیگران سال 1997

مشکلات آموزشی

با سواد اطلاعاتی شدن یک فرایند موثر است ، ایجاد جستجو در خارج از حیطه دانش از چندین منبع نسبت به دریافت و گزارش حقایق انفعالی ، روش استاد باید دانش یک مربی یا راهنما را افزایش دهد.(انجمن رسانه آموزشی ویسکانسین)استادان ، پروفسورها ، استادیاران ، کتابداران ، مدیران وجامعه باید برای همکاری توسعه روشهایی که نه تنها مشکلات دانشجویان در استفاده از مواد کلاس درس بلکه همچنین در استفاده منابع اجتماع زیادی را حل نماید.

استادان باید آمادگی اینرا داشته باشند که به دانشجو تفکر لازم ،مشاهدات جدید هوشمندانه ، خلاق و استفاده گر از اطلاعات آموزش دهند.(لنوکس1993)هدف اینست ابتدا دانشجویان را برای چگونگی یادگرفتن(یاد بگیرد چگونه آموزش ببیند) آماده نماییم و این مهرتها را در محدوده های دیگر زندگیشان یاد بگیرند بنابراین آنها می توانند جستجوگران و مشتریان اطلاعات سراسر زندگیشان باشند.

استادان در تمامی موضوعات باید نگرش درست ورسمی بایک کوشش در پرسش از یادگیرنده و فرایند پرسش علمی از وی داشته باشند.(لنوکس1993)این به معنی انتقال چندین مسئولیت در کسب دانش از استاد به دانشچو و مجاز بودن دانشجویان برای توسعه پرسش ها ، خط مشی ها برای جستجوی جوابها و فرموله کردن نتایج می باشد. آن همچنین به معنی داشتن سخنرانیهای کمتر و جایگزینی آنها با خط مشی های کاربردی در سواد اطلاعاتی می باشد.(کمیسیون آموزش عالی1995)با توافق نظر ، آموزشگران و محققین باید دست به گریبان شوند با تعریف استانداردها و شایستگیهای سازمانیافته با سواد اطلاعاتی روشهای جدید موثری برای استخدام آموزشگران و اندازه گیری نتایج و برخورد این قبیل آموزشی کلرادو(1994) ، انجمن کتابداران آموزشگاهی وانجمن ارتباطات و فناوری آموزشی (1996) ، آموزشگاهای عمومی بلینگهام (1996) شش مهارت بزرگ (ایزنبرگ و برکویتز1990) و دانشگاه ایندیانای پنسیلوانیا(اسلاتر و ناپ1994) انتقال یافته اند.

مشکلات یادگیری

مقداری از یادگیریهای ما در مجموعه های رسمی چه و کجا پکیجها و مطالب آماده شده می باشند که ما انهارا یاد می گیریم و بصورت اتفاقی میباشند. اما یادگیریهای زیاد همچنین در مجموعه های غیر رسمی و غیر رسمیانه بصورت خوبی اتفاق می افتند. سواد اطلاعاتی در همه سه نوع جانشینی یادگیری بصورت حیاتی وجود دارد.

با سواد اطلاعاتی شدن شامل یک تغییرموثر و یک روش برای دانشجویان زیادی است که یادگیری را آموخته اند. اول از همه دانشجویان باید بطور خود آموز در پی یادگیری باشند. این نوع از استقلال ، دانشجویان را در یادگیری موثر آماده می نماید تا مشکل زندگی واقعی را حل نمایند.(برویک و جی1989). همچنین در باسواد شدن اطلاعاتی ، دانشجویان مسئولیت بیشتری را برای یادگیری شخصیشان هم بصورت خصوصی یا در کارهای گروهی میپذیرند.

تحت عنوان دانشجویانی که شایستگی بیشتری در استفاده از آپشن های منابع اطلاعاتی دارند انها نسبت به روشهای یادگیری و روشهای ترجیهی یکسان سازی دانش آگاهی می یابند(بلکلی و کاریگان1994)یک روش موفق برای توسعه مهارتهای سواد اطلاعاتی در یادگیری منابع گسترش یافته می باشد که دانشجویانی را شامل  می شود که مسئولیت بیشتری در قرار گیری منابع بیشماری در جریان یادگیری و پذیرفتن آن می باشند. این نگرش مهارتهای یادگیری دوران زندگی را تکامل می بخشد زیرا دانشجویان در حال یادگیری از همان منابعی که برای استفاده  در زندگی  روزانه از قبیل کتابها ، روزنامه ها ، تلویزیون ، پایگاههای اطلاعاتی ، اسناد دولتی ، کارشناسان موضوعی و دیگران هستند(انجمن کتابداران امریکا1989)
گذشته از این ، یادگیری منابع گسترش یافته یک امتیاز بزرگ را فراهم می نماید(آن به دانشجویان اجازه می دهد به منظور انتخاب موادی که سطوح آکادمیکی شان را و روشهای یادگیری ترجیحی که اخذ نموده اند تا ویژگی فرایند یادگیری را در دانشجویان بصورت خصوصی کمک نماید).

مشکلات آموزشگاهها

به منظور تربیت آموزشگرانی که دارای سواد اطلاعاتی هستند ، آموزشگاهها نیاز به مهارتهای سواد اطلاعاتی کاملی در اثنای دوره تحصیلی در شروع تمامی محدوده های موضوعی در سالهای آغازین تحصیلی دارند.
موسسات آموزشی که مایلند آموزشگران را در طول زندگی تربیت نمایند باید در چندین بیس تفکر مجدد در دانشکده متخصص اطلاعات را از قبیل کتابداران و متخصصین رسانه ای را تعلیم دهند و با یکدیگرتا پایان کار کنند و عهده دار این قضیه شوند.(بریتینگهام1994).

برای مثال ، یک رئیس بعنوان رهبر آموزشی ، ترویج می دهد یادگیری منابع گسترش یافته را بوسیله طرح مناسب زمانی و حمایتهای بودجه ای که فراهم می نماید. بعنوان متولیان آموزشی ، کلاس درس  ومتخصصین رسانه کتابخانه ای بطور موثری در شناسایی نیازهای یادگیری دانشجویان ، توسعه واحدهای آموزشی که آسان می نماید فعالیتهایی که عمل مفهومی پیشنهادی را در استفاده از یک تنوع از منابع اطلاعاتی و برنامه راهنمای دانشجویی را شامل می گردد(انجمن رسانه آموزشی ویسکانسین).
بر اساس مطالعه ای که اخیرا انجام گرفته فاکتورهای زیر نتیجه ای را به دنبال داشت که در آن مهارتهای اطلاعاتی موفقیت آمیز در دوره تحصیلی دانشگاهی را نشان می دهد.

- این موسسه یک تعهد قوی برای نتایج آموزشی عالی برای دانشجویان در محدوده تفکر حیاتی ، حل مشکل و مهارتهای اطلاعاتی دارذ.

- مدیران کتابخانه تعهدات بلند مدتی برای دستورالعمل کتابخانه تکمیلی در دوره تحصیلی دارند.

- دانشکده و کتابداران در دوره تحصیلی جهت توسعه باید با یکدیگر کار  کنند.(1995).

محدوده تحصیلی مناسبب با یادگیری مشکل گسترش یافته شامل نظم مجدد روشهای آموزشی و ارتباط آموزشی تحت عنوان خط مشی های ارزیابی شده جایگزین می شود.(بلیکلی و کاریگان1994).

مشکلات کتابداران و کتابخانه ها

کتابداران در آغازراه (1970) در مفاهیم ایده ای  از سواد اطلاعاتی وارتباطش با یادگیری در طول زندگی پیشقدم شدند ابتداعا مفهوم  سواد اطلاعاتی که تاکید می کرد روی روش بعدی کتابخانه ها و کتابداران در کمک به استفاده و کاربرد اطلاعات تکامل بخشیدند.

برخورد موثر از یادگیری متنی گسترش یافته تا یادگیری منابع گسترش یافته شامل استفاده رفتاری از مواد کتابخانه ای ویک تقاضا می شود برای منابع رسانه ای بیشتر و متنوع ، شامل مواد چاپی . در نتیجه ، مدیران آموزشگاهی به ارزیابی مجدد اینکه چطور سرمایه ها توزیع شوند بین بودجه تکست بوک ها وبودجه برای منابع رسانه ای کتابخانه نیاز خواهند داشت.

کتابخانه های عمومی مجبورند بیشتر هماهنگ شوند بصورت تنگاتنگ با آموزشگاهها و سایت های آموزشی دیگر به منظورتامین دسترسی مفید به منابع اطلاعاتی و فناوری برای همه سنین و توانائیها برای باقی گذاشتن یک منبع جامع قوی برای آموزش در طول زندگی چنانچه متخصصین اطلاعاتی ، کتابداران نامیده می شوند بطور متناوب برای مشاوره با استادان وآموزشگران وبه منظور آموزش وراهنمایی در زمینه مهارتهای سواد اطلاعاتی نه تنها در کتابخانه های آموزشگاهی و دانشگاهی بلکه در کتابخانه های عمومی و اختصاصی بخوبی فراهم شده است .

توجه مهمی برای همه نوع از کتابخانه ها و جود دارد که رشته ای از حمایت ها را که این کتابخانه ها استفاده دارند داده و ان تفکر از دارائیهای کتابخانه و تقاضا برای سهم منابع متعلق به پلکان های کتابخانه ها از اهمیت امانت بین کتابخانه ای افزونی یافته است.

مشکلات محل کار

امروزه تغییرات زیادی درمحل کار اتفاق می افتند. مستخدمین انتظار دارند از پیشرفتهای فناورانه سریع تا عملیات طبیعی جریان وتا دارا بودن توانایی حل کننده های مشکل پیش فعال خوب نگه داری کنند.(هانکوک1993) .

مهارتهای سواد اطلاعاتی که از مجموعه های آموزشی تا حرفه ای کلیدهایی برای کمک به مستخدمین به منظور نگهداری خوب از تغییرات در شغل و متصدیان حمل ونقل و در خود اصلاحی و ارتقاء مهارتها انتقال می دهد.

دپارتمان گزارش کار ایالت متحده تا کمیسیون امنیت مهارتها ضروری فهرست می نمایند سواد اطلاعاتی را بعنوان یکی از پنج نیاز مناسب  و ضروری برای اجرای شغلی می باشد.

آگاهی از روشهای بازار یابی ، اوضاع اقتصادی و سیاستهای موثر اقتصادی شامل دنبال کردن اطلاعات بصورت فعال در تصمیماتی که اتخاذ خواهد شد می باشد.از قبیل اطلاعاتی که اجبارا برای نو بودنش ، نفوذش ، منبع و درستی آن ملحوض می شود. اشتباه در فهم اطلاعات روی قسمتی از آموزشگاهها و معاملات در دانشجویانی که آمادگی برای جهان واقعی کارندارند و مشکلات اقتصادی جاری دارند از کشورمان و بحث در مورد صلاحیت های بین المللی امریکا و خطوط ارزشی بیسوادی اطلاعاتی بصورت کوششی ضعیف و بصورت ملی و خصوصی نتیجه خواهد داد.(برویک1992).

مشکلات جامعه و فرهنگ

چطور کشورمان واقعیات عصر اطلاعات را که تاکید بیشماری روی روش آزاد زندگی و توانایی ملی برای شایستگی بین المللی دارد مورد بحث قرار می دهد.

تحت عنوان یک جامعه ، ما با یک شمار از تصمیمات به منظور کاندیدا شدن روزمره ، انتشارات، تولیدات ، و انتخاب های دیگر روبرو می شویم.کیفیت زندگی خصوصی وسعت زیادی پیدا کرده که به توانایی شهروندان بستگی دارد و طبق نظر برویک و جی 1989 مشتریان آگاه اطلاعاتی نامیده می شوند.
در حقیقت ، فناوری اطلاعات بطور وسیع شکاف بین داشته ها ونداشته ها را ظاهر می سازد
برای مثال ، اقلیت ها ودانشجویان ،بزرگسالان بیسواد ، مردم انگلیسی زبان و کم بهرگان اقتصادی قادرند به نوعی از اطلاعات که ممکن است زندگیشان را بهبود بخشد دسترسی پیدا کنند(انجمن کتابداران امریکا1987).
طبق نظر برویک وجی احتیاط درتجارت اطلاعات ، کنترل منابع اطلاعاتی و فناوری جدید اطلاعاتی باید شکاف بین داشته ها و نداشته ها را توسعه بخشد. تفاوت کلی تهیه کنندگان(اطلاعات)می تواند در راس قرار گیرد اگر چه دسترسی به فناوری اطلاعات میسر شده و اگر چه اطلاعات مناسب فراهم شده است.
  

یادداشت ها

چالشهای قرن بعدی مواجه شده با ارزش اقتصادی حصول شده از دانش و مراقبت از نیروی کاری حال و آینده مان که می تواند این جریان را شرکت دهد و به انجام رساند اگر چه پیش بینی چندین سال قبل بوسیله پتردراکر(1969) تحت عنوان مهمترین عامل (مردم) مجبور خواهند بود یاد بگیرند چگونه آموزش ببینند پیش بینی شده بود. به عبارت دیگر مهمترین چیز، اینست که مهارتهای خاصی وجود ندارد ، اما یک مهارت جهانی وجود دارد که از استفاده دانش و سفارش نظام یافته تحت عنوان یافته ها برای ایجاد مهارت و انجام آن است.

پاراگراف آخر تحت عنوان عمل ارتباط از راه دور سال 1996 به وقوع پیوسته که یک عصر جدید از مجال آموزشی را برای آموزشگاه ملی کودکانمان ، دانشجویان دانشکده و مراجعین به کتابخانه پیشرو قرار داده است. این نوع از ارتباط خدمات جهانی و خدمات ارتباط از راه دور منحصر بفرد را برای نواحی روستایی و نواحی شهری میسر نموده است. این شاهراههای اطلاعاتی را به ما نشان می دهد و اطلاعات را بیشتر قابل دسترسی می نماید ، شاید بموجب این کمک سواد اطلاعاتی افزایش یابد.

سوپر شاهراههای اطلاعاتی علاقه عمومی به راههایی برای در اختیار قرار دادن مردم به دسترسی شبکه های الکترونیکی و استفاده از اطلاعات موجود در آنها ایجاد نموده است. وعده های زیادی در باره اعطای آموزش پیشنهادی بوسیله فناوری اطلاعاتی داده شده اما تهیه مهارتهای تکمیلی نیاز است تا دیدگاهی را برای موفقیت داشته باشیم و درضمن مرکزی برای آموزشگران لازم است.[1]این مقاله ترجمه ای است از:humes, Barbara(1999) understanding information literacy. <