عصر اطلاعات و نقش آموزش مجازی

عصر اطلاعات و نقش آموزش مجازی

خلاصه: 

فنآوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) وجه تمایز بنیادین عصر ما با دوران گذشته است. آنچه که امروز تحت عناوین شکاف یا فاصله بین کشور ها، مناطق، ملت ها، طبقات، اقشار، و افراد مطرح است در تحلیل نهایی بیش از هر عامل دیگر با "شکاف دیجیتال" و یا میزان بهره مندی و کاربرد فنآوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) تناسب مستقیم دارد. به یک کلام، دنیای معاصر به "جوامع اطلاعاتی" ، "جوامع صتعتی" و "جوامع سنتی" تقسیم شده است. در این میان، میزان توسعه وکاربرد فنآوری اطلاعات و ارتباطات در امرآموزش مهمترین شاخص پیشرفت بشمار میرود. پدیده "آموزش مجازی" ( (Virtual Educationیا "فراگیری الکترونیکی" (E-Learning ) شاید پراهمیت ترین عامل جهش های علمی/پژوهشی/فرهنگی و درنتیجه ازدیاد شکاف های روبه رشد باشد. از اینرو، برای کاهش این شکاف ها گذار از شرایط کنونی به جامعه اطلاعاتی مسیری غیر قابل اجتناب است. بدیهی است که پیش نیاز گام نهادن در این پهنه انتقال بخش های عمده و اساسی "فاوا" از خارج به کشور میباشد. 

برچسب‌ها: آموزش الکترونیک

انتخاب یا اجبار:گذار از جامعه صنعتی به جامعه اطلاعاتی لزوما بمفهوم حرکتی تکاملی نیست بلکه معادل جهشی ساختاری است. همان گونه که گذار از زنجیره "اسب- گاری – درشکه" به زنجیره "اتومبیل – ترن – هواپیما" هر چند در درون هر یک از زنجیره ها حرکتی تکاملی است ولی تغییر مکان از یک زنجیره به زنجیره دیگرجهشی ساختاری میباشد. همین رابطه در تغییر مکان از بزرگراه اتومبیل رو یا کریدور هوایی به بزرگراه اطلاعاتی و ارتباطی صادق است. اگر در تغییرات قبلی افزایش سرعت حرکت در سیر و سفر اساس بوده است، در این تغییر ساختاری اخیر کلا حذف حرکت فیزیکی و سیر و سفر در کار است. یعنی امکان انجام کار بدون حرکت فیزیکی. و این جهشی ساختاری است که در مناسبات دنیای نوین غیر قابل اجتناب است. در نتیجه این تغییر مکان و گذار به جامعه اطلاعاتی نه یک انتحاب بلکه یک اجبار است.

معضل یا فرصت:
هرچند که گذار به جامعه اطلاعاتی مستلزم تغییرات بسیار گسترده و ژرف در روش، منش، و مناسبات اجتماعی میباشد اما نباید این تحول را لزوما بعنوان یک معضل بزرگ محسوب نمود. اگر گذار از جامعه سنتی به جامعه صنعتی معضلات بیشماری از جمله مسأله "وابستگی" فنی و اقتصادی و به تبع آن وابستگی فرهنگی، اجتماعی و نهایتا وابستگی سیاسی و نظامی همراه بوده است، در گذار به جامعه اطلاعاتی فرصت هایی به چشم میخورد که میتواند در جهت عکس آن ها عمل نماید. دلیل اصلی این امر وجود هزارن نفر از مولدین و مبتکران ایرانی در بطن تحولات فنآوری اطلاعات و ارتباطات در پیشرفته ترین مراکز جهان است. این موقعیت شرایط استثنائی تاریخی ای را بوجود آورده است که برای نخستین بار امکان جهش از موقعیت عقب ماندگی به موقعیت پیشرفته ای را برای کشور ما فراهم آورده است. حضور فعال و موثر متخصصان و نخبگان ایرانی در مهم ترین مراکز علمی و پژوهشی اروپا، آمریکای شمالی و اقیانوسیه نیز فرصتی گرانبها بوجود آورده است که انتقال دانش، تجربه و فنآوری اطلاعات و ارتباطات را امکان پذیر مینماید. این فرصت تاریخی برای گذار به جامعه اطلاعاتی در مورد کمتر کشوری صدق میکند.

سرمایه بری یا سرمایه آوری:
بزرگترین تنگنای گذار به جامعه صنعتی معضل همیشگی "سرمایه بری" آن بوده و هست. گذار به جامعه اطلاعاتی لزوما از چنین ویژگی بر خوردار نیست. گذار به جامعه صنعتی طولانی، سرمایه بر، پر حجم و پر مشقت است. مستلزم کار ساخت و ساز بسیار عظیم، سرمایه های بسیار عظیم تر و دیر باز ده است. کاری که عمدتا از دست افراد و گروه های خصوصی ساخته نیست و در نتیجه گذار به جامعه صنعتی در جهان سوم کار دولت ها بوده است. حاصل آنکه بجای گذار از جامعه سنتی به جامعه صنعتی در واقع گذار به "جامعه دولتی" صورت گرفته است. این معضل سرمایه بری و طبعا "دولتمداری" لزوما در گذار به جامعه اطلاعاتی غیر قابل اجتناب نیست. مراحل گام نهادن در پهنه اطلاعات و ارتباطات هر یک بخودی خود اشتغال زا و همراه با ارزش افزوده ایست که ناشی از افزایش کارآیی زیاد با سرمایه گذاری نسبتا کم میباشد. در واقع، در هر گام از این حرکت لزوم سرمایه گذاری سنگین در بسیاری از بخش ها حذف یا تا حدود زیادی کاهش میابد. در نتیجه، هر مرحله از این حرکت خود سرمایه آور است. افزایش کار آیی نیروی انسانی که مهمترین عامل تولید است در این میان از بیشترین سهم برخوردار است. آموزش مجازی یا فراگیری الکترونیکی نیز کلید گذار نیروی انسانی به جامعه اطلاعاتی میباشد.

گذار به جامعه اطلاعاتی

طبیعی است که در هر مرحله از گذار تاریخی جوامع به مراحل بعدی طبقات یا اقشار ویژه ای ایفای نقش اساسی را به عهده دارند. در گذار به جامعه صنعتی، این نقش بطور عمده در اختیار سرمایه داران و فنآوران بوده است. در جهان سوم، این نقش عمدتا توسط دولت ها اجرا شده است. در گذار به جامعه اطلاعاتی، نقش عمده به دوش دانش آموختگان جامعه است. فقط این قشر از جامعه است که توان، ظرفیت و امکان ورود بدون اشکال و سریعتر به این سرزمین ناشناخته را بدون آنکه شوک گذشتن از تونل زمان تعادل او را برهم بزند دارد. نظام آموزشی جامعه همراه با تمامی اجزای آن نخستین بخش از جامعه است که میتواند ساده تر و موثر تر از سایر بخش ها به این پهنه گام نهد. پیش نیاز این حرکت نیز گسترش سریع و وسیع "فراگیری الکترونیکی" از پایین ترین سطوح تا بالاترین مقاطع نظام آموزشی کشور میباشد. این مقاطع را میتوان به شرح ذیل تقسیم بندی نمود:

فراگیری الکترونیکی[1] فراگیری الکترونیکی، یادگیری الکترونیکی یا آموزش مجازی در ساده ترین شکل به مفهوم ارائه محتوای درسی از طریق اینترنت می باشد. بهترین تعریف آموزش مجازی آن بخش از فرایند یادگیری و تعلیم است که از طریق تار جهان گستر صورت می گیرد. یادگیری الکترونیکی گونه ای از آموزش است که با بهره گیری از اینترانت، اکسترانت و اینترنت ارائه می شود. از آنجاکه در این روش دوره های آموزشی را میتوان بصورت متمرکز مدیریت کرد، راهنمایی و تشویق دانشجویان برای تکمیل دوره ها و کنترل محتوی بسیار آسان و استفاده از آنها چندان گران نیست. مزیت اصلی این روش این است که یادگیران می‌توانند از روی میز کار خود به این نوع آموزش دسترسی پیدا کنند.
دو روش اصلی آموزش مجازی رایج است.آموزش همزمان و غیر همزمان. در آموزش غیر همزمان یادگیری بصورت انفرادی است و با بهره گیری از تار جهان گستر، اینترانت و یا اکسترانت صورت می گیرد. ویژگی عمده این دوره‌ها این است که دانشجو هر زمان که بخواهد آموزش می‌بیند. برعکس، آموزش مجازی همزمان در زمانهای معین اجرا می‌شود. برنامه‌های تدریس از طریق وب انجام می‌گیرد. در نتیجه استفاده از فناوری های نوین مانند ارائه مطالب به شیوه الکترونیکی، جلسات گپ و تخته سیاه الکترونیکی امکان‌پذیر می‌شود.
ضرورتاً مفهوم آموزش با این فن‌آوری ها به آموزش ازراه دور تبدیل می‌شود.

مطالعات نشان داده است که آموزش الکترونیکی همراه با معلم موجب می شود که یادگیران 90 بار سریعتر از آموزش به تنهائی توسط یادگیر دوره های آموزشی را به اتمام برسانند. آموزش همراه با معلم همان انگیزه‌ای را که در کلاس‌های سنتی وجود دارد فراهم می‌کند. زمانی که معلم مجازی بصورت انفرادی در اختیار دانشجویان قرار می‌گیرد ترکیبی از آموزش همزمان و غیرهمزمان ایجاد می‌شود.

مقاله قبلی >> معمایی به نام محتوا آشنایی با مفاهیم تجارت الکترونیک << مقاله بعدی

ترک بک ·    آدرس: http://www.modiriran.ir/modules/article/view.article.php/c30/369 ·    ترک بک: http://www.modiriran.ir/modules/article/trackback.php/369

 elearning) منبع:دکتر علیرضا ربیع و همکاران)